Zapraszamy do zapoznania się z tekstem opisującym znaczenie i tematykę nabożeństw Wielkiego Tygodnia. Pierwsza część opisuje pierwsze trzy dni Tygodnia Męki Pańskiej.

Święty i Wielki Poniedziałek

W Wielki Poniedziałek ze Starego Testamentu wspominamy Sprawiedliwego Józefa – syna Jakuba (Izraela) – bracia z zazdrości sprzedają go do Egiptu, przez co potem Żydzi będą tam przebywać i będą musieli z niego wyjść, co jest przyczyną Paschy Starego Przymierza – słynne Przejście przez Morze Czerwone. Jest to też prototyp Jezusa – niezasłużone cierpienie i późniejsze wywyższenie Józefa symbolizują Jego losy.

Natomiast sam Chrystus tego dnia, jak i w następne, do Wielkiego Czwartku, naucza; to w Wielkim Tygodniu Chrystus wygłasza Swoje najsłynniejsze przypowieści. W Poniedziałek są to m. in. o przewrotnych rolnikach i dwóch synach… Pogłębia się też spór z faryzeuszami i uczonymi w Piśmie.

Zbawiciel mówi również o nieurodzajnym drzewie figowym (tak naprawdę to je przeklina), które, według Świętych Ojców, było drzewem zakazanego owocu w Raju, czyli przyczyny Historii Zbawienia, której szczytem jest właśnie Wielki Tydzień. Zarazem jednak w tym Tygodniu Chrystus właśnie poprzez drzewo nas zbawi.

Pan idący na dobrowolną mękę rzekł po drodze apostołom: „Oto idziemy do Jerozolimy i Syn Człowieczy zostanie wydany, jak o Nim napisano. Przyjdźmy więc z oczyszczonymi zmysłami i towarzyszmy Mu w drodze, i dajmy się z Nim ukrzyżować, umartwmy dla Niego życiowe pokusy, abyśmy z Nim ożyli i usłyszeli Jego słowa: Nie po to tylko idę do ziemskiego Jeruzalem, aby cierpieć, ale wstępuję do Ojca mego i Ojca waszego, Boga mego i Boga waszego, i wywyższę was w niebieskim Jeruzalem, w Królestwie Niebios”.

Święty i Wielki Wtorek

Wielki Wtorek to dzień największego sporu z faryzeuszami, zapowiedź zburzenia Jerozolimy.

Chrystus opisuje koniec świata, wygłasza słynną przypowieść o pannach roztropnych i nierozsądnych – co stanowi kolejny powód do wątku czuwania w Te Dni – oraz o talentach, mówi również o wdowim groszu.

Na tym dniu kończą się bezpośrednie dyskusje z faryzeuszami, saduceuszami, książętami żydowskimi itd. – oni już wiedzą, że Chrystusa nie podchwycą w mowie, więc utwierdzają się w przekonaniu, że muszą się Go pozbyć – dla własnej chwały i władzy, i politycznego spokoju. Zapowiada to sam Zbawiciel, tak brzmi ostatnie zdanie czytanej Ewangelii na wielkowtorkowej Liturgii Uprzednio Poświęconych Darów: A kiedy Jezus skończył wszystkie te mowy, rzekł do uczniów swoich: «Wiecie, że za dwa dni będzie Pascha, i Syn Człowieczy będzie wydany na ukrzyżowanie». 

Jakże wejdę do światłości Twych świętych, o ja niegodny? Jeśli bowiem odważę się wejść do Twego pałacu, oskarży mnie szata, nie jest bowiem weselna, i związany wyrzucony zostanę przez aniołów. Panie, oczyść zmazę mej duszy, i zbaw mnie, jako Człowiekolubiec.

Święta i Wielka Środa

W Wielką Środę wieczorem, po całodziennym nauczaniu w Jerozolimie, Chrystus już po raz ostatni wraca na kolację i nocleg do Betanii. To Jego przedostatni posiłek w ziemskim życiu, bowiem Żydzi spożywali wieczerzę paschalną będąc na czczo – tak, jak my przystępujemy do Eucharystii; bo właśnie w następny wieczór Jezus ma spożyć już Swoją ostatnią wieczerzę, która właśnie będzie Paschą żydowską, i na której ustanowi właśnie sakrament Komunii Świętej. Ale to za dobę, na razie, w wielkośrodowy wieczór, Chrystus jest na wieczerzy w domu Szymona Trędowatego. W trakcie niej ma miejsce trzecie, ostatnie namaszczenie; tak przynajmniej twierdzą Ojcowie Kościoła – we współczesnych komentarzach rzymsko-katolickich do Ewangelii można czasem przeczytać, iż było jedno namaszczenie, tego dnia właśnie, a inne opisy dotyczą właśnie tego, czasem bywa mowa o dwóch namaszczeniach.

Jest ono wyjątkowe, gdyż dokonuje go grzeszna kobieta przeczuwając, co się wkrótce stanie – to już namaszczenie wyraźnie na pogrzeb. Wykorzystanie w tym celu drogocennego olejku wydałoby się być marnotrawstwem  materiału – to jeszcze bardziej rozjusza Judasza, który postanawia tego dnia wydać Jezusa faryzeuszom którzy po ostatnich dniach szukają już tylko sposobu, by zabić Chrystusa. Ze względu na tę zdradę Judasza w Kościołach wschodnich praktykuje się post w środy, który kiedyś – w Polsce nawet do niedawna – był zachowywany również przez zachodnich chrześcijan. Widzimy przez te już kilka ostatnich dni ciąg przyczynowo-skutkowy; nie tylko wydarzeń jako takich, ale do czego prowadzą konkretne grzechy, jak chociażby własna wizja na Boga, na zbawienie, pojęcie dobra… Wtedy doprowadza to do rozczarowania, a następnie zdrady – tak to się stało właśnie w przypadku Judasza.

Na koniec godzin kanonicznych (cs. czasów) Wielkiej Środy, czyli na koniec godziny dziewiątej, przed wieczorną Liturgią Uprzednio Poświęconych Darów, następuje obrzęd przebaczenia win, na kolanach, z prośbą o przebaczenie wszelkich przewin poczynionych w poście. To przebaczenie ma przygotować nas do przyjęcia Eucharystii w Wielki Czwartek i ogółem wejścia w największe Tajemnice, wyrażone w Triduum Paschalnym.

Chwała Tobie, Boże nasz, chwała Tobie! Surowe zgromadzenie nieprawych, ukrywając swoje bogobójcze dusze, rozważa w jaki sposób zabić sprawiedliwego Chrystusa. Jemu to zaśpiewamy: Ty jesteś Bogiem naszym i nie ma świętego poza Tobą, Panie!

To również ostatni dzień czytania modlitwy św. Efrema Syryjczyka z pokłonami do ziemi. Bywa obyczaj, by tę modlitwę przeczytać jeszcze raz bezpośrednio po zakończeniu wielkośrodowej Liturgii UPD – a nie tylko dwa razy w trakcie niej – niejako podkreślając, że teraz wchodzimy w jeszcze bardziej szczególny czas, ba! najszczególniejszy; to jeden z kilku wyjątków w przeciągu roku, kiedy się klęczy/bije pokłony po przyjęciu Eucharystii. Od tego wieczoru Wielkiej Środy nie klęczy się i nie bije pokłonów aż do wieczoru Niedzieli Zesłania Świętego Ducha; wyjątkami są pokłony przed Krzyżem w Wielki Piątek oraz przed płaszczenicą (Grobem Pańskim) w Wielki Piątek i Wielką Sobotę.

Tekst za: www. pocojescskoromoznaposcic.wordpress.com